Mysteries aan de grens | Zeeland Film Commission
2167
post-template-default,single,single-post,postid-2167,single-format-standard,bridge-core-3.0.8,qode-page-transition-enabled,ajax_fade,page_not_loaded,,qode_grid_1300,vss_responsive_adv,vss_width_768,footer_responsive_adv,qode-theme-ver-29.5,qode-theme-bridge,wpb-js-composer js-comp-ver-6.10.0,vc_responsive,elementor-default,elementor-kit-45776

Mysteries aan de grens

Mysteries aan de grens

Regisseur Erik de Bruyn is tijdelijk terug in zijn geboortestreek: Zeeuws-Vlaanderen. Tot aan de zomer draait hij er de achtdelige televisieserie Grenslanders.

Niets zo grillig als de grens. Op het oog is het een willekeurig meanderende lijn tussen Nederland en België. Ontstaan in een tijd (eerste helft negentiende eeuw) van Europese opstanden. Polen trokken op tegen Russen, Italianen tegen Oostenrijkers, Ieren tegen Engelsen en Belgen tegen Nederlanders. Ieder met zijn claim op eigenheid en soevereiniteit. De scheidslijn tussen België en Nederland lijkt vandaag slechts een formele aangelegenheid om dat laatste te markeren. Maar de grens is zo veel meer: aan de andere kant is alles anders. Heel anders.

En niets is zo grillig als de grensstreek. De contrasten zoals in het gebied tussen Vlaanderen en Zeeuws-Vlaanderen kunnen nauwelijks scherper. In het oosten grenst de industrie van het Antwerpse havengebied aan de getijdenatuur van het Verdronken Land van Saeftinghe. Stedelijk gebied en uitgestrekte polders komen samen rond de industrie langs het Kanaal van Gent naar Terneuzen. En in het westen versmelt de rustiek van het grensoverschrijdende natuurgebied Het Zwin met het grootschalige kusttoerisme.

Dynamisch? Dat kun je wel zeggen. Regisseur Erik de Bruyn groeide op in deze wereld van tegenstellingen, hij woonde er tot zijn tiende. Kind van een Friese moeder en een Dordtse vader die jarenlang op de politieboot RP10 voer. Erik werd geboren in de Willem Kloosstraat in Terneuzen, laatst reed hij er nog eens door: ,,Dat waren volgens mij toen, begin jaren zestig, nieuwe huisjes. Ik kan me herinneren dat er voor de straat een braakliggend terrein lag. Daar bouwden we hutten. Later, toen ik er al weg was, is daar een zwembad gebouwd. Dat is gesloopt en nu ligt het weer braak. Grappig.”

De Bruyn verruilde Zeeland voor Amsterdam, maakte naam als filmregisseur (onder meer met zijn debuutfilm Wilde Mossels) en is nu terug in Zeeuws-Vlaanderen. Tijdelijk dan. Tot juli van dit jaar woont hij met partner en dochter in een gehucht pal onder de Westerschelde. Het land dat hem inspireerde tot het maken van de achtdelige televisieserie Grenslanders. Het concept voor de serie ontwikkelde hij samen met de Vlaamse scenarioschrijver Rik d’Hiet.

,,Grenslanders is een mysterieverhaal met politie-elementen en ook familiekroniek”, zegt De Bruyn. ,,We draaien in Zeeuws-Vlaanderen en in Vlaanderen en gebruiken daarbij de grilligheid van de grens. Het gaat om twee fictieve dorpen, Kruisvliet in Nederland en Sint-Kruis in Vlaanderen. Ik probeer het zo in te richten dat het onbepaald blijft qua tijd en plaats. Het enige wat bepaald is, is die grens.”

Het verhaal begint met een zeiljachtje dat aanspoelt in het Verdronken Land van Saeftinghe. Bloed en kogelgaten. Aan de andere kant van de grens dwaalt een jong, Afrikaans meisje rond. Ze is in shock. Een Vlaamse politiepsychiater probeert haar aan het praten te krijgen. Zo is de toon in Grenslanders gezet.

We bezoeken de filmset op een dag dat de fictiefabriek van de Nederlandse productiemaatschappij Column Films en het Belgische Eyeworks even buiten het Oost-Zeeuws-Vlaamse dorp Ossenisse wordt opgebouwd. Zo’n dertig mensen op de set. Strakblauwe lucht, waterkoud, een eenzaam huis onder aan de zeedijk. Een uur voordat de opnames starten, legt Erik de Bruyn zijn crew en eerste regie-assistent Michiel Collenteur uit hoe hij het hebben wil. Nee, die politie-auto moet met de voorwielen die kant op staan, ,,want zij komt straks van die kant”, wijst hij langs de dijk. ‘Zij’ is Jasmine Sendar (onder meer bekend van Goudkust en Onderweg naar morgen) die in Grenslanders als politie-inspecteur Tara een van de hoofdrollen vertolkt. Andere (hoofd)rollen er zijn voor bekende acteurs, zoals de Vlamingen Koen de Bouw (‘Hij heeft momenteel veel aanbiedingen in Amerika, dus we waren blij dat we hem voor de serie konden krijgen’) en Wim Willaert. En van Nederlandse kant doen Frank Lammers, Fedja van Huêt en Monic Hendrickx mee. De laatste twee zijn deze dag ook op de set. Een volle dag draaien om twee scènes uit aflevering 5 op te nemen: samen goed voor amper twee minuten televisie. De Bruyn heeft tien draaidagen beschikbaar voor een aflevering. Dat mag luxe lijken voor een productie in de Lage Landen, in de praktijk betekent het vooral hard doorwerken.

Grenslanders is een Nederlands-Vlaamse productie. En dat is geen sinecure. Beide landen hebben zo hun eigen (fiscale) regels als het gaat om de besteding van geld voor films of tv-producties. Erik de Bruyn pleit daarom voor meer samenwerking tussen Nederland en België. ,,Er is iets vreemds aan de hand. Vlaanderen en Nederland maken remakes van elkaars films. ‘Alles is liefde’ is een succes in Nederland en dat wordt dan in België nagemaakt. Met ‘Loft’ ging het omgekeerd. Dat lijkt mij kapitaalvernietiging. Stel dat je samen nu eens één film maakt van vier miljoen euro, in plaats van twee van elk twee miljoen, dan wordt die film echt beter. De Scandinaviërs doen dat veel slimmer. Zij hebben meerdere organisaties opgericht, waardoor ze samen meer geld bijeen kunnen sprokkelen om films te maken die kunnen concurreren met grote Franse, Duitse en Amerikaanse producties.”

Zo bezien lijkt meer uniformiteit en samenwerking tussen België en Nederland opgelegd pandoer. Maar niets zo grillig als die grens. Aan de andere kant is alles anders.

De tv-serie Grenslanders is in 2019 te zien bij AVROTROS en VRT.

[PZC 27-03-2018 Peter van den Assem]